Demir, vücutta oksijen taşınımında görev alan hemoglobinin yapısında bulunan hayati öneme sahip bir mikro elementtir. Günlük ihtiyaç miktarı az olmasına rağmen eksikliği durumunda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, hemoglobin seviyesinin belirli eşiklerin altına düşmesi “anemi” olarak tanımlanır. Demir eksikliğine bağlı gelişen anemi, özellikle kadınlar, çocuklar ve hamile bireylerde daha yaygın görülür. Bu yazıda; demirin hangi besinlerde bulunduğu, emilimini etkileyen faktörler ve beslenme yoluyla alınması gereken günlük miktarlar gibi konulara detaylı şekilde yer verilmiştir.

Demir Eksikliği Nedir? 

Demirin günlük ihtiyacı 50 mg’dan az olduğundan eser element olarak sınıflandırılan bir mikro element türüdür. Dünya Sağlık Örgütünün tanımına göre hemoglobin (Hb) değerinin ;

• 15 yaş üstü erkeklerde 13 g/dL nin,
• kadınlarda 12 g/dL’nin,
• hamileler ve çocuklarda 11 g/dL nin altında olmasına ‘ANEMİ’ denir(1). .

Demir Ve Besinler

Günlük demir ihtiyacı bireyin cinsiyetine ve yaşına bağlı değişebilmekle beraber ortalama 1.5-2.2 mg olarak bilinmektedir. Bu ihtiyacın karşılanabilmesi için de günlük olarak diyet ile 15 mg alınması gereklidir(1).

İçerdiği demir miktarından en fazla yararlanılabilen besinler ;

• %30 ile kırmızı et,
• %6.3 ile karaciğer,
• %5.9 ile balık gelmektedir.

Bazı besinlerin 100 gramında  bulunan demir içerikleri şu şekildedir;

• Dana ciğeri 9 mg,
• tavuk ciğeri 4 mg,
• yumurta sarısı 2 mg,
• yumurta beyazı 2 mg,
• mısır 5 mg,
• çavdar unu 9 mg,
• kırmızı et 6 mg,
• ringa balığı  1 mg,
• tereyağı 2 mg,
• beyaz un 0 mg,
• tam buğday un 3 mg,
• orta yağlı peynir  35 mg,
• inek sütü 046 mg,
• yulaf gevreği 4 mg,
• pirinç 8 mg,
• tere otu 1 mg,
• taze bezelye 7 mg,
• marul 0 mg,
• lahana 9 mg . (1)

Demir Eksikliğinde Dikkat Etmemiz Gereken Noktalar  

• Kepek yüksek miktarda fitat içerir. Fitatlar demir emilimi azaltır.
• Yemekten hemen sonra tüketilen çay demir emilimini olumsuz etkilemektedir.
• Asidik yapıda bulunan maddeler (C vitamini gibi ) demir emilimini arttırır.
• Kalsiyum seviyesi yüksek gıdalar (yoğurt, ayran vb.) beraber yenildiği yemeklerin demir emilimi engeller(1).

KAYNAKÇA

• BENGÜ, A. Ş. (2024). BESLENME TARZIMIZ VE DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ. SAĞLIK BİLİMLERİ ALANINDA ULUSLARARASI AKADEMİK ÇALIŞMALAR VE TEORİK BİLGİLER-VI, 133.